Module 1 – Wat is stress écht?

Niet wat je denkt. En ook niet wat je baas denkt.

1.1 Wat ís stress nou echt?

Veel mensen denken dat stress betekent dat je moet huilen, instort, of in paniek raakt. Maar stress is veel subtieler dan dat. En het begint vaak onzichtbaar.

Simpel gezegd:

Stress = je lichaam dat zich klaarmaakt om iets moeilijks aan te kunnen.

Bijvoorbeeld:

  • Je krijgt plots een extra taak.

  • Een collega zegt iets bot.

  • Je moet keuzes maken zonder duidelijkheid.

  • Je voelt je onder druk gezet.

Je lichaam doet dan dit:

  • Je hartslag versnelt

  • Je ademhaling wordt oppervlakkiger

  • Je spieren spannen zich aan

  • Je hersenen focussen zich op ‘overleven’

👉 Dit is heel handig als je wordt aangevallen door een tijger.
Niet zo handig als je 40 e-mails moet beantwoorden, een collega je hulp nodig heeft, en je hoofd bonkt van de vermoeidheid.

1.2 Wat stress níet is (maar vaak wel gedacht wordt):

Mythe Realiteit
Stress is zwakte Nee, stress is een natuurlijke reactie. Zelfs nodig.
Alleen gevoelige mensen hebben stress Onzin. Iedereen heeft het – alleen niet iedereen herkent het op tijd.
“Ik heb geen stress, ik ben gewoon druk.” Druk zijn is soms precies hoe stress zich verstopt.
Stress is pas erg als je niet meer kan werken Tegen dan ben je vaak al veel te ver.

1.3 Herken jij dit al als stress? (Mini-test)

Geef aan welke zinnen je herkent van de laatste 2 weken:

✅ Ik word sneller moe dan normaal
✅ Ik ben vaker prikkelbaar
✅ Ik slaap onrustig of pieker veel
✅ Ik heb vaker hoofdpijn of rugpijn
✅ Ik heb moeite met focussen
✅ Ik vergeet dingen
✅ Ik stel dingen uit
✅ Ik voel me snel overweldigd
✅ Ik voel me leeg, maar ik ga door
✅ Ik heb het gevoel dat ik "geen tijd heb voor pauze"

Resultaat:

  • 0-3: Je hebt waarschijnlijk een gezonde balans – houd dit vast.

  • 4-6: Tijd om alert te zijn. Je lichaam geeft signalen.

  • 7+: Jij draait op je reserves. Tijd om in te grijpen vóór je opbrandt.

 

“Deze test geeft een indicatie, maar is geen officiële diagnose. Raadpleeg een arts of coach bij ernstige klachten.”

1.4 De 3 fases van stress (en waar jij zit)

  1. Alarmfase

Je lichaam staat paraat. Hartslag omhoog, scherpte, actie.

  1. Weerstandsfase

Je houdt het vol. Je negeert de signalen. Je redt het ‘nog wel’.

  1. Uitputtingsfase

Je lichaam trekt aan de noodrem: burn-out, ziek worden, paniek, leegte.

🛑 Veel mensen blijven hangen in fase 2 en denken: “Zolang ik niet instort, gaat het nog.”

1.5 Oefening: Jouw StressDagboek (eerste aanzet)

Opdracht: Schrijf voor jezelf op aan het einde van je dag (vanaf vandaag, elke dag tot volgende module):

Vraag Antwoord
Waar voelde ik vandaag spanning of stress?
Hoe reageerde mijn lichaam?
Hoe reageerde mijn hoofd? (gedachten)
Wat heb ik genegeerd of weggelachen?
Wat had ik eigenlijk nodig gehad?

1.6 Stress komt ook via je scherm binnen (WhatsApp & e-mail)

Voorbeelden van ‘microstress’ die we negeren:

📱 "Heb je dit al gedaan?" om 22:13 uur op WhatsApp van je teamleider
📩 "Graag vandaag nog af als het lukt!" in een mail zonder uitleg
📱 Collega die 3x belt omdat iets 'dringend' is – maar het blijkt gewoon gemakzucht

Vraag aan jou:
Welke soorten berichten zorgen bij jou voor druk of stressgevoel? Noteer 2 voorbeelden uit de voorbije week.

1.7 Afsluiter van deze module – Wat nemen we mee?

  • Stress is niet je vijand, maar een signaal.

  • Vroege stress is vaak vermomd als "gewoon druk" of "ik moet dit gewoon even doen".

  • Je lichaam weet het vaak eerder dan je hoofd.

  • Door te observeren i.p.v. te negeren, krijg je terug grip.

Wat je deze week zou kunnen doen:

  1. Elke dag je mini StressDagboek invullen (5 minuten max)

  2. 1 moment bewust pauzeren per dag (ook al is het 3 minuten)

  3. Letten op hoe je lichaam reageert bij stress (spanning, ademhaling, houding)

Heb je een vraag of wil je iets delen?
Stuur me gerust een bericht via het formulier hieronder. Of het nu gaat om een vraag, opmerking of iets wat je wil delen over dit onderwerp – ik lees alles en reageer zo snel mogelijk.


Doel van deze module:

  • Inzicht krijgen in wat stress eigenlijk is – biologisch en mentaal.

  • Herkennen dat stress niet altijd ‘paniek’ betekent.

  • Snappen waarom juist gewone mensen op de werkvloer vaak te lang doorgaan.

  • De eerste persoonlijke bewustwording op gang brengen.

Marieke uit de thuiszorg

Het begon ermee dat ik vaker vergat waar ik mijn sleutels had gelaten. Dat leek onschuldig, ik dacht: drukte. Maar toen begon ik ook cliënten te verwarren – had ik die nou al gehad of niet?

Op een ochtend stond ik stil op de oprit bij een cliënt. Motor uit. Tien minuten lang. Ik kon me er gewoon niet toe zetten om uit te stappen. Ik voelde me leeg. Ik dacht: ‘Als ik nu uit de auto stap, gaat het weer beginnen: haasten, luisteren, zorgen, oplossen.’

Die middag barstte ik in huilen uit toen mijn collega vroeg hoe het ging.

Wat ik niet doorhad, is dat ik al maanden in een soort overleefstand zat. Extra cliënten erbij, administratie, slecht slapen, steeds maar aanpassen. Ik dacht: zolang ik nog kan lachen, gaat het nog wel. Maar mijn lichaam was al lang aan het protesteren – ik luisterde gewoon niet.”

→ Vragen voor de lezers:

  • Welke signalen negeerde Marieke?

  • Wat herken jij uit haar verhaal?

  • Wanneer in het verhaal had jij misschien al aan de bel getrokken?

Ali in het magazijn

Ik ben niet iemand die snel klaagt. Ik wil gewoon mijn werk doen. Maar het was alsof mijn lontje steeds korter werd. Kleine dingen begonnen me te irriteren: een collega die traag is, een shiftwissel die pas op het laatste moment werd doorgegeven, een supervisor die me alweer vroeg om ‘even snel iets erbij te pakken’.

Op een gegeven moment kwam ik thuis en had ik helemaal geen zin meer om met mijn kinderen te praten. Ik wilde alleen maar rust. Niks horen. Geen vragen.

Ik sliep slecht. Mijn rug deed pijn. En ik begon pauzes over te slaan ‘omdat ik anders achter liep’. Maar daardoor zat ik steeds voller in mijn hoofd.

Pas toen mijn vrouw zei dat ik afstandelijk was geworden, begon ik te beseffen: dit gaat niet vanzelf over. Dit is niet ‘even druk’. Dit is stress. En ik moet mezelf weer serieus nemen.”

→ Vragen voor de lezers:

  • Wat gebeurde er met Ali z’n grenzen?

  • Hoe merkte hij het in zijn gedrag thuis?

  • Denk je dat zijn collega’s dit zagen? Of hield hij het goed verborgen?

Download hier gratis je Stressdagboek

Wil jij stress eerder herkennen vóór je opgebrand raakt?
Gebruik dit eenvoudige en praktische stressdagboek..

✅ Herken lichamelijke en mentale signalen
✅ Reflecteer dagelijks in 5 minuten
✅ Houd overzicht en grip op je energie

Zorg goed voor jezelf. Je bent het waard.

Stressdagboek Met Checklist
PDF – 194,9 KB 8 downloads