Module 3 – Grenzen herkennen en durven aangeven

Leer luisteren naar je grens, vóór je jezelf verliest

Wat zijn grenzen eigenlijk?

Grenzen zijn signalen van je lichaam, geest en emoties die aangeven: tot hier, en niet verder.
Ze beschermen je tegen overbelasting, uitputting, overvraging of emotionele schade.

Er zijn 4 soorten grenzen:

Type grens Voorbeeldsignalen Wat helpt?
🧍 Fysiek Hoofdpijn, gespannen spieren, vermoeidheid Rust, herstel, pauze nemen
🧠 Mentaal Slechte concentratie, chaos in je hoofd Afbakening, minder prikkels
💬 Emotioneel Irritatie, huilen, afsluiten Zelfzorg, praten, afstand nemen
⏰ Tijdsdruk Geen ruimte in agenda, altijd haasten Tijd blokken, taken schrappen

Hoe voel je jouw grens?

Je grens voel je vaak eerst in:

  • Je lichaam: spanning, vermoeidheid, hoofdpijn, knoop in je maag

  • Je gedachten: “Ik trek dit niet meer”, “Ik wil hier weg”, “Waarom moet ik dit altijd doen?”

  • Je emotie: irritatie, verdriet, machteloosheid, frustratie

Let ook op terugkerende patronen zoals:

  • Altijd "ja" zeggen uit angst voor gedoe

  • Anderen pleasen ten koste van jezelf

  • Pas rust nemen als je al bent ingestort

Grenzen aangeven: hoe doe je dat?

Grenzen aangeven betekent: duidelijk maken wat je nodig hebt, zonder jezelf of de ander te veroordelen.
Dat is spannend – vooral op je werk – maar het kan vriendelijk én duidelijk.

📌 Voorbeeldzinnen:

In gesprekken met collega’s:

  • “Ik merk dat dit voor mij teveel wordt. Kunnen we het verdelen?”

  • “Ik heb ruimte tot 14.00 uur, daarna is het teveel.”

  • “Ik voel me niet prettig bij deze toon. Kunnen we even pauzeren?”

Tegenover leidinggevenden:

  • “Ik wil dit goed blijven doen, maar het tempo is nu te hoog voor mij.”

  • “Ik merk dat ik signalen van overbelasting voel. Ik wil daar graag open over zijn.”

  • “Mag ik aangeven wat ik nu nodig heb om mijn werk goed te blijven doen?”

Voorbeeldmail: “Ik trek even aan de bel”

Onderwerp: Even over mijn werkdruk

Beste [naam],

Ik wil graag iets met je delen dat mij de laatste tijd bezighoudt. Ik merk dat mijn energieniveau daalt en ik stresssignalen ervaar (zoals vermoeidheid, spanning en moeite met concentratie).

Om dit bespreekbaar te maken en uitval te voorkomen, wil ik graag met je kijken naar mijn taken en prioriteiten.

Kunnen we hiervoor op korte termijn een moment plannen?

Hartelijke groet,
[Jouw naam]

Oefening: De grenzen-checklist

Kruis aan waar jij regelmatig over je grens gaat:

☐ Ik zeg "ja", terwijl ik eigenlijk "nee" bedoel
☐ Ik voel spanning of vermoeidheid, maar ga toch door
☐ Ik voel me schuldig als ik rust neem
☐ Ik slik irritaties vaak in
☐ Ik voel me vaak leeg of opgejaagd
☐ Ik werk door als ik ziek ben of slecht slaap
☐ Ik voel me verantwoordelijk voor het werk van anderen

Reflectievragen:

  • Welke vinkjes herken je sterk bij jezelf?

  • Wat heeft je ooit geholpen om wél op tijd een grens te stellen?

  • In welke werksituatie wil jij binnenkort een grens aangeven?

Actie-opdracht voor deze week

Kies één grens die je herkent en oefen ermee om die a) te voelen, b) te benoemen, en c) een kleine verandering te vragen.

Bijvoorbeeld:
"Ik ga mijn pauzes voortaan echt nemen."
"Ik ga vandaag om 17.00 uur stoppen, ook al is het druk."
"Ik spreek uit dat dit tempo me opbreekt."

Doel van deze module

Deze module helpt je om:

  • Te begrijpen wat grenzen zijn en waarom ze belangrijk zijn

  • Je eigen grenzen in verschillende situaties te leren voelen

  • Grenzen op een rustige, duidelijke manier te communiceren

  • Te oefenen met voorbeeldzinnen, e-mails en een handige checklist

  • Jezelf toe te staan eerder "nee" te zeggen zonder schuldgevoel

Download hier gratis je Grenzen-checklijst

Voel je je vaak opgejaagd, overbelast of uitgeput op het werk?
Met deze handige Grenzen-checklijst ontdek je snel waar jij je grenzen voorbijloopt.
Een praktisch hulpmiddel om inzicht te krijgen in jouw stresssignalen en om stap voor stap meer ruimte voor jezelf te creëren.

Samira in de retail

Samira (29) werkt als verkoopmedewerker in een grote modewinkel. Ze is sociaal, klantgericht en helpt collega’s graag uit de brand. Omdat ze flexibel is, wordt ze vaak als eerste gebeld als er iemand ziek is of een dienst ruilt. “Samira zegt nooit nee,” zeggen haar collega’s weleens gekscherend.

In het begin vond ze dat nog een compliment. Ze wilde laten zien dat ze betrouwbaar was. Maar het ging steeds vaker mis: drie zaterdagen op rij invallen, overwerken zonder pauze, en ook WhatsApp-berichten van haar leidinggevende op haar vrije dag.

Ze merkte dat ze niet meer met plezier naar haar werk ging. Ze sliep slecht, had steeds vaker hoofdpijn en voelde zich gespannen nog voor ze begon. In de kleedkamer kreeg ze al buikpijn als ze de planning op het bord zag hangen.

Samira dacht eerst: “Ik ben gewoon moe, het is een drukke periode.” Maar toen ze tijdens een werkdag tegen een collega uitviel omdat die haar om hulp vroeg, schrok ze. Dat was niets voor haar. Ze ging naar het toilet en begon te huilen.

Die avond schreef ze alles van zich af in een schrift. Voor het eerst dacht ze: “Ik laat dit gebeuren, ik moet zelf iets zeggen.” Ze besloot haar leidinggevende een e-mail te sturen waarin ze uitlegde dat haar energie opraakte, en dat ze voortaan op haar vrije dag niet bereikbaar wil zijn en dat ze één vast rustmoment per week wil.

Haar leidinggevende vond het moedig dat ze dit aangaf en gaf toe dat het team inderdaad op een paar vaste krachten leunde. Er werd afgesproken dat Samira voortaan haar beschikbaarheid zelf bijhield én dat de appgroep ’s avonds stil bleef.

Het was spannend, maar achteraf voelde Samira vooral opluchting. Ze realiseerde zich:
👉 "Als ik zelf geen grens trek, doet niemand het voor mij."

Grenzen Checklist
PDF – 169,9 KB 4 downloads