Module 2 – Hoe jouw stresspatroon eruitziet
Iedereen heeft z’n eigen alarmsysteem. Wat is dat van jou?
2.1 Stress is een patroon, geen verrassing
Stress lijkt soms uit het niets te komen. Alsof je plots instort, uitvalt of ruzie maakt. Maar in werkelijkheid bouwt het zich vaak langzaam op — in herkenbare gewoontes en reflexen die je elke dag herhaalt.
Misschien herken je dit:
-
✅ Je zegt steeds ‘ja’, tot je ineens ontploft.
Je slikte irritatie in, dacht: “laat maar, ik doe het zelf wel” — en dan komt er een druppel... en alles loopt over. -
😴 Je negeert moeheid, tot je ziek wordt.
Je dacht: “even doorbijten”, maar ondertussen sliep je slechter, vergat je pauzes, en voelde je lichaam zich elke dag zwaarder. -
🧠 Je doet er nog een taak bij, want “dat is sneller dan iemand vragen”.
Je redt de boel, lost het op, maar ondertussen groeit de stapel waar niemand anders vanaf weet. Jij wel.
👉 Dit is geen toeval.
Dit is jouw stresspatroon.
En zolang je het niet herkent, zal het zich blijven herhalen.
Maar als je het wel leert herkennen, kun je het doorbreken:
-
Door op tijd "nee" te zeggen, voordat je “BOEM” zegt
-
Door pauzes te nemen, niet als luxe maar als brandstof
-
Door hulp te vragen, niet uit zwakte maar uit zelfzorg
🧭 Jouw stresspatroon is geen karakterfout. Het is een signaal.
Als je leert luisteren, wordt het geen valkuil — maar een kompas.
2.2 Jouw stress-profiel in 4 onderdelen
Gebruik je ervaringen van het stressdagboek (module 1) om jezelf beter te leren kennen.
A. Fysieke signalen:
Wat voel jij als eerste in je lichaam als je gespannen bent?
☐ Hoofdpijn
☐ Moeite met ademhalen
☐ Druk op borst
☐ Vermoeidheid
☐ Nek- of rugpijn
☐ …………………………………………………
B. Mentale signalen:
Wat gebeurt er in je hoofd?
☐ Piekerdenken
☐ Moeite met concentratie
☐ Chaotisch gevoel
☐ Kritische gedachten (“Ik doe het niet goed genoeg”)
☐ Gevoel vast te lopen
☐ …………………………………………………
C. Gedrag:
Wat doe je (of laat je na) onder druk?
☐ Pauzes overslaan
☐ Geen hulp vragen
☐ Dingen vergeten
☐ Snel boos of kortaf
☐ Alles zelf willen doen
☐ …………………………………………………
D. Omgeving / Triggers:
Wat zet jouw stress “aan”?
☐ Te veel tegelijk moeten doen
☐ Onduidelijke verwachtingen
☐ Slechte sfeer op het werk
☐ Taken die je niet kunt afronden
☐ Privéproblemen die doorspelen
☐ …………………………………………………
Oefening: Jouw persoonlijke stresskaart
Stap 1: Teken 4 vakken op een blad (of gebruik bijgevoegd schema).
Label ze als: Lichaam – Hoofd – Gedrag – Triggers
Stap 2: Vul in elk vak jouw eigen signalen in. Gebruik zowel je herinneringen als je stressdagboek.
Stap 3: Trek pijlen: welke dingen versterken elkaar?
Bijvoorbeeld:
-
“Piekeren” versterkt → “vergeetachtigheid”
-
“Onveilig voelen op werk” leidt tot → “pauzes overslaan”
-
“Vermoeidheid” veroorzaakt → “kort lontje thuis”
👉 Resultaat: jouw persoonlijke stresskaart. Dit is je nieuwe kompas.
“Deze test geeft een indicatie, maar is geen officiële diagnose. Raadpleeg een arts of coach bij ernstige klachten.”
2.4 Veelvoorkomende valkuilen bij werknemers
“Anderen hebben het ook druk, ik moet me niet aanstellen.”
❌ Fout. Je kunt stress voelen terwijl anderen dat niet doen. Iedereen heeft z’n eigen draagkracht.
“Ik wil geen last zijn.”
❌ Fout. Hulp vragen is een kracht. Door uitputting ben je áltijd een grotere last – voor jezelf én je omgeving.
“Het gaat wel weer over.”
❌ Soms klopt dat. Maar vaak gaat het niet over. Je raakt eraan gewend – tot je instort.
2.5 Reflectievragen voor deze week
-
Wat is jouw “eerste waarschuwingssignaal” van stress?
-
Wat doe je dan meestal (doorgaan, vermijden, klagen, eten, lachen, negeren…)?
-
Wanneer is het je voor het laatst gelukt om op tijd in te grijpen?
-
Wat kost jou de meeste energie op een dag?
-
Wat zou je morgen anders kunnen doen?
Opdracht die je deze week zou kunnen doen
-
Werk je stresskaart uit.
Print of teken het, bewaar het. Voeg aan je dagboek toe. -
Elke dag bewust checken:
-
Welk vak (lichaam, hoofd, gedrag, trigger) stond vandaag het “hardst aan”?
-
Schrijf kort 2 zinnen in je dagboek.
-
Heb je een vraag of wil je iets delen?
Stuur me gerust een bericht via het formulier hieronder. Of het nu gaat om een vraag, opmerking of iets wat je wil delen over dit onderwerp – ik lees alles en reageer zo snel mogelijk.
Doel van deze module
-
Ontdekken hoe stress zich bij jou persoonlijk opbouwt
-
Herkennen van typische gedragspatronen, triggers en blinde vlekken
-
Leren waar je energie verliest en wat jouw waarschuwingssignalen zijn
-
Eerste stappen zetten naar het begrenzen van je stressmomenten
“Je zegt gewoon ja” – het verhaal van Kevin
Kevin (44) werkt al vijftien jaar bij een logistiek centrum. Hij is chauffeur en doet ook het laden en lossen. Hij is iemand die “niet klaagt, maar draagt” – een harde werker met een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Sinds zijn nieuwe leidinggevende – een jonge, ambitieuze vrouw – het team aanstuurt, is het werktempo flink opgeschroefd. Ze vertrouwt op Kevin omdat hij “altijd rijdt, altijd levert”. En Kevin? Die zegt nooit nee. Zelfs niet als hij om 5:00 uur moet vertrekken en pas om 19:30 uur weer thuiskomt.
Eerst vond hij het “gewoon druk”. Maar na een paar maanden merkte zijn vrouw dat hij thuis niks meer zei. “Je bent leeg,” zei ze. Hij had rugpijn, sliep slecht en reageerde kortaf op zijn kinderen. In het weekend was hij te moe om af te spreken met vrienden.
“Ik dacht: het hoort erbij. Maar m’n lichaam ging steeds harder protesteren.”
🔍 Kevin’s stresskaart zag er ongeveer zo uit:
-
Lichaam: Rugpijn, vermoeidheid, gespannen kaken
-
Hoofd: Alles zwart-wit zien (“ik móét het doen”), geen ruimte om keuzes te voelen
-
Gedrag: Geen grenzen aangeven, steeds beschikbaar blijven, sociaal terugtrekken
-
Triggers: Machtsverhouding met leidinggevende, lange werkdagen, geen hersteltijd
Pas toen hij met een collega sprak die al eens was uitgevallen, besefte hij: dit is geen kracht, dit is overleven.
“Grenzen aangeven is moeilijk als je loyaal bent. Maar doorgaan tot je breekt helpt niemand.”
→ Vragen voor de lezers:
-
Wat valt op aan Kevin’s gedrag op het werk?
-
Wat is de grootste valkuil van loyale medewerkers zoals Kevin?
-
Hoe had Kevin signalen van stress eerder kunnen herkennen?
Download hier gratis jouw persoonlijke stresskaart
Wil je beter begrijpen wanneer en hoe stress bij jou toeslaat?
Met deze handige stresskaart ontdek je jouw eigen stresssignalen – fysiek, mentaal, gedragsmatig en omgevingsgebonden.
🧠 Ideaal als zelfinzicht of als voorbereiding op een gesprek met je leidinggevende of coach.
