Hoofdstuk 1: De definitie van een mensen-pleaser

1.1 Het misverstand: "Een mensen-pleaser is gewoon heel aardig"

Op het eerste gezicht lijkt een mensen-pleaser simpelweg iemand die altijd klaarstaat voor anderen. Ze zijn behulpzaam, meegaand en vermijden conflicten. Maar er is een cruciaal verschil tussen gezonde vriendelijkheid en pathologisch pleasen:

  • Gezonde vriendelijkheid komt uit oprechte zorg, zonder dat je jezelf verliest.
  • Pleasen is een overlevingsstrategie – een manier om afwijzing, conflict of verlating te voorkomen.

Een mensen-pleaser is niet per se aardig; ze zijn angstig.

1.2 De kern: Een mensen-pleaser handelt uit angst, niet uit vrijgevigheid

Waar een gezond persoon grenzen heeft en af en toe ‘nee’ zegt, voelt een mensen-pleaser:

  • Een fysieke onrust bij het idee van teleurstelling ("Als ik nee zeg, vinden ze me egoïstisch").
  • 📘 Een diepgeworteld geloof dat hun waarde afhangt van wat ze doen (niet van wie ze zijn).
  • Een irrationele angst dat relaties instorten als ze niet altijd toegeven.

Voorbeeld:
Stel, een vriendin vraagt of je kunt babysitten terwijl je eigenlijk uitgeput bent.

  • Een gezonde reactie: "Sorry, ik heb nu even geen energie, misschien een andere keer?"
  • Een mensen-pleaser-reactie: "Ja hoor, geen probleem!" (terwijl je vanbinnen moppert: Waarom vraag je me dit altijd?).

Het pleaser-antwoord komt niet uit vrijgevigheid, maar uit:

  • Angst voor afwijzing ("Als ik nee zeg, wil ze me misschien niet meer als vriendin").
  • Schuldgevoel ("Ik móét helpen, anders ben ik een slecht persoon").

 

1.3 Waar komt dit gedrag vandaan?

Mensen-pleasen is vaak een aangeleerde overlevingsstrategie, ontstaan in jeugdsituaties zoals:

  • Conditionering:
    • "Als ik stil en lief ben, krijg ik aandacht."
    • "Boosheid = gevaar (mijn ouders konden niet met emoties omgaan)."
  • 📘 Onveilige hechting:
    • Je leerde dat liefde voorwaardelijk was ("Ik was alleen waardevol als ik presteerde").
  • 📘 Trauma of verwaarlozing:
    • Pleasen als manier om emotionele veiligheid te creëren.

Resultaat: Als volwassene blijf je dit patroon herhalen, ook waar het niet nodig is.

 

1.4 Hoe herken je een mensen-pleaser?

Het gaat verder dan "graag helpen". Kenmerken zijn:

  • Je zegt ‘ja’ terwijl je ‘nee’ voelt (en voelt daarna wrok).
  • Je verontschuldigt je constant ("Sorry dat ik dit zeg…").
  • Je past je mening aan om maar niet te botsen.
  • Je voelt je verantwoordelijk voor andermans emoties ("Als zij boos is, moet ík het oplossen").
  • Complimenten maken je ongemakkelijk (want je gelooft ze niet).

Let op: Mensen-pleasers zijn niet altijd zachtaardig. Sommigen kunnen aggressief pleasen:

  • "Kijk eens hoe veel ik voor je doe!" (verborgen wrok).
  • Passief-agressieve opmerkingen ("Nee joh, doe maar wat jij wilt… zucht").

1.5 Het grote probleem: Pleasen vernietigt relaties

Ironisch genoeg bereikt een mensen-pleaser vaak het tegenovergestelde van wat ze willen:

  • Mensen voelen zich niet écht verbonden met je (ze zien je ‘masker’, niet jou).
  • Je trekt gebruikers aan (mensen die profiteren van je grenzeloosheid).
  • Je raakt uitgeput (emotioneel, fysiek, mentaal).
  • 📘 Je leert jezelf niet kennen (want je leeft naar andermans verwachtingen).

Waar pleasen om draait: "Als ik maar genoeg geef, zal ik eindelijk geliefd worden."
📘 De harde waarheid: Liefde die je moet verdienen, is geen liefde.

 

1.6 Oplossing: Van pleasen naar authentieke verbinding

Het doel is niet om minder aardig te zijn, maar om meer jezelf te zijn. Dit vraagt:

  1. Bewustwording: Herken wanneer je handelt uit angst i.p.v. keuze.
  2. 📘 Grenzen leren stellen: "Nee" zeggen is een daad van zelfliefde.
  3. Zelfvalidatie: Leren dat je waardevol bent zonder iets te hoeven presteren.
  4. Angst tolereren: Het is oké als mensen teleurgesteld zijn – dat overleef je.

 

Conclusie: Pleasen is een valse munt

Het is een strategie die werkt op korte termijn (goedkeuring, harmonie), maar op lange termijn je identiteit, energie en relaties oplost. Echte verbinding begint niet met perfectie, maar met echtheid – en dat vereist moed om het masker af te zetten.

 

📱 Voorbeeld reacties

Hier zijn een aantal voorbeeldsituaties in WhatsApp-stijl, waarin iemand iets van je vraagt — met eerst de typische reactie van een pleaser, en daarna een alternatief antwoord dat gezonder is en grenzen aangeeft.

📱Voorbeeld 1: Een collega vraagt last-minute hulp

Collega:
“Hee! Kun jij mijn presentatie even doornemen? Ik moet over 30 minuten presenteren 😅🙏”

Pleaser-reactie:
“Ja hoor, stuur maar snel door! Ik laat alles even liggen 😅”

Gezonde reactie:
“Ik wil je graag helpen, maar nu lukt het niet op zo'n korte termijn. Laat me weten als je later iets wilt sparren.”

📱Voorbeeld 2: Een vriendin wil spontaan afspreken terwijl je uitgeput bent

Vriendin:
“Zin om straks wat te drinken? Even lekker kletsen ❤️”

Pleaser-reactie:
“Jaaa gezellig! Tot straks! 🥰”
(Ondertussen ben je doodmoe)

Gezonde reactie:
“Ik zou het graag willen, maar ik voel dat ik vanavond echt rust nodig heb. Een andere keer heel graag ❤️”

📱Voorbeeld 3: Een familielid vraagt of je iets regelt

Moeder:
“Kun jij even dat formulier voor oma invullen? Jij doet dat altijd zo goed.”

Pleaser-reactie:
“Tuurlijk mam, ik regel het meteen.”
(Ook al heb je er geen tijd voor)

Gezonde reactie:
“Ik snap dat het handig is als ik het doe, maar vandaag lukt het niet. Misschien kan iemand anders het dit keer oppakken?”

📱Voorbeeld 4: Een klant of collega belt buiten werktijd

Collega:
“Hey, ik weet dat het laat is, maar kun je even iets checken voor morgen?”

Pleaser-reactie:
“Natuurlijk, geef me 5 minuten!”

Gezonde reactie:
“Ik ben nu even offline, maar ik kijk er morgenochtend als eerste naar.”

📱Voorbeeld 5: Schuldgevoel bij een afzegging

Vriend(in):
“Oh jammer dat je er vanavond niet bij bent 😔”

Pleaser-reactie:
“Ja sorry! Echt erg van me! Ik voel me schuldig…”

Gezonde reactie:
“Ik snap dat het jammer is. Ik kies nu even voor mezelf, en dat is ook oké. We halen het snel in ❤️”

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.

“Mythe” en “Waarheid”

 

❌Mythe 1: “Mensen-pleasers zijn gewoon heel aardig.”
✅ De waarheid: Mensen-pleasers handelen vaak uit angst, niet uit vrijgevigheid. Hun ‘aardigheid’ is een overlevingsstrategie om afwijzing te voorkomen, niet puur altruïsme.

❌Mythe 2: “Pleasen is hetzelfde als geven.”
✅ De waarheid: Geven komt vanuit keuze en verbondenheid. Pleasen komt vanuit angst, schuld en de drang om controle of goedkeuring te krijgen.

❌Mythe 3: “Pleasen houdt relaties sterk.”
✅ De waarheid: Pleasen vernietigt relaties omdat het maskers in stand houdt. De ander kent jouw echte behoeften niet, en jij voelt je leeg en onzichtbaar.

❌Mythe 4: “Als ik niet help, ben ik egoïstisch.”
✅ De waarheid: Grenzen stellen is geen egoïsme, maar zelfzorg. Echte zorgzaamheid houdt ook rekening met jezelf.

❌Mythe 5: “Als ik nee zeg, verlies ik mensen.”
✅ De waarheid: Gezonde mensen respecteren grenzen. Alleen degenen die van je afhankelijk zijn voor hun gemak zullen afhaken.

Journalingvragen bij Hoofdstuk 1 – “De definitie van een mensen-pleaser”

 

  1. Wat betekent “aardig zijn” voor jou?

Schrijf op wat jij associeert met “aardig zijn”. Gaat het om geven uit liefde, of zit er ook angst of plicht achter?

  1. Wanneer voelde je je voor het laatst ongemakkelijk bij het stellen van een grens?

Wat dacht of voelde je op dat moment? Wat hield je tegen?

  1. Welke overtuiging heb jij over je eigen waarde?

Maak de zin af:
“Ik ben waardevol als ik ________.”
Onderzoek of dat echt van jou is, of iets wat je geleerd hebt.

  1. Herken jij één of meer van deze gedachten?
  • “Als ik nee zeg, vinden ze me egoïstisch.”
  • “Ik moet helpen, anders ben ik geen goed mens.”

Kies er één uit en schrijf een situatie waarin je die gedachte had. Wat was het effect?

  1. Welke rol speelde “lief zijn” in je kindertijd?

Werd je beloond voor aanpassen? Straften mensen je als je ‘moeilijk’ was?

  1. Als je denkt aan het woord “afwijzing”, wat roept dat bij je op?

Schrijf zonder filter wat je lijf, gedachten en gevoel doen bij dat woord.

  1. Wie in jouw leven ‘profiteert’ (onbewust) van jouw pleasen?

Wees eerlijk. Waar geef jij structureel meer dan je ontvangt?

  1. In welke relaties voel jij je onzichtbaar?

Schrijf over één relatie waarin je veel geeft, maar weinig ruimte ervaart voor jouw echte zelf.

  1. Wat zou er gebeuren als jij 1 dag lang 100% jezelf zou zijn, zonder te pleasen?

Fantaseer. Wat zou je zeggen, doen, laten? Wie zou er verbaasd zijn? Wie zou afhaken?

  1. Wat heb jij nodig om je veilig te voelen zónder te pleasen?

Denk aan: steun, bevestiging, grenzen, mildheid. Wat helpt jou om het masker af te zetten?

📘 1.2 Cognitieve schema’s en overtuigingen (Cognitieve gedragstherapie - CGT)

Uitleg kader:
Volgens CGT ontwikkelen mensen kernopvattingen (core beliefs) over zichzelf en de wereld. Een mensen-pleaser kan overtuigingen hebben als:

  • “Ik ben alleen waardevol als ik nuttig ben.”
  • “Afwijzing betekent dat ik niet goed genoeg ben.”

Deze schema’s sturen gedrag aan en worden zelden bewust bevraagd, tenzij men ermee geconfronteerd wordt.

 

📘 1.3 Hechtingstheorie (Attachment Theory)

Uitleg kader:
De hechtingstheorie (Bowlby & Ainsworth) stelt dat de manier waarop we ons in onze vroege jeugd aan verzorgers hechten, een blauwdruk vormt voor latere relaties. Mensen-pleasers ontwikkelen vaak een angstige of onveilige hechtingsstijl, waarbij ze liefde verwarren met aanpassing. Ze geloven dat ze alleen liefde waard zijn als ze aan verwachtingen voldoen.

📘 1.3 Traumarespons en fawn-respons (Fight, Flight, Freeze, Fawn)

Uitleg kader:
Naast de bekende vecht-, vlucht- of bevriesreacties op gevaar, bestaat ook de fawn-respons: overmatig aanpassen of pleasen om gevaar (conflict, afwijzing) te vermijden. Deze respons is vaak het gevolg van vroegkinderlijk trauma of emotionele verwaarlozing, waarbij het kind leert: “Als ik lief ben, ben ik veilig.”

 

📘 1.5 Voorwaardelijke versus onvoorwaardelijke liefde (Humanistische psychologie - Carl Rogers)

Uitleg kader:
Volgens Carl Rogers hebben mensen behoefte aan onvoorwaardelijke positieve waardering. Als kinderen leren dat liefde afhankelijk is van gedrag of prestaties (voorwaardelijke liefde), ontwikkelen ze een 'vals zelf' – een masker dat gericht is op goedkeuring, in plaats van authenticiteit.

📘 1.5 Zelfvervreemding en verlies van authenticiteit (Existentiële psychologie)

Uitleg kader:
Pleasen leidt tot zelfvervreemding – het verlies van contact met je authentieke verlangens, emoties en grenzen. Dit is een thema in de existentiële psychologie: leven volgens externe verwachtingen ontneemt je de kans op echte zingeving en autonomie.

 

📘 1.6 Grenzen en assertiviteit (Psychologische ontwikkeling & zelfdifferentiatie)

Uitleg kader:
Assertiviteit betekent op een gezonde manier opkomen voor je behoeften, zonder de ander te schaden. Mensen-pleasers verwarren assertiviteit vaak met egoïsme, omdat ze hun grenzen nooit hebben mogen verkennen. Volgens psycholoog David Schnarch is zelfdifferentiatie – het vermogen om ‘ik’ te blijven in contact met ‘jij’ – essentieel voor gezonde relaties.

 

Ben jij (onbewust) een mensen-pleaser?

Veel mensen herkennen zich pas laat in het patroon van pleasen. Het voelt alsof je gewoon ‘aardig’ of behulpzaam bent – maar ondertussen raak je jezelf langzaam kwijt. Met deze mini-checklist krijg je snel inzicht in hoe het bij jou zit.

✅ Doe de zelftest – tel op hoeveel er voor jou van toepassing is:

  • Ik zeg vaak ‘ja’ terwijl ik eigenlijk ‘nee’ voel

  • Ik voel me schuldig als ik voor mezelf kies

  • Ik voel me ongemakkelijk als iemand boos of teleurgesteld is

  • Ik pas mijn mening aan om confrontatie te vermijden

  • Ik excuseer me vaak, ook als dat niet nodig is

  • Ik voel me verantwoordelijk voor het humeur van anderen

  • Ik heb moeite met complimenten ontvangen

  • Ik voel me vaak uitgeput door alles wat ik voor anderen doe

  • Ik ben bang om mensen kwijt te raken als ik grenzen stel

  • Ik voel me pas waardevol als ik iets beteken voor anderen

💡 Herken je jezelf in 4 of meer uitspraken?

Dan is de kans groot dat je pleasen inzet als overlevingsstrategie – vaak onbewust. Het goede nieuws? Je kunt dit patroon doorbreken. Niet door minder te geven, maar door eerst ruimte te maken voor jezelf.

🎁 Download hier jouw gratis zelftest
Vraag je je af of jij (onbewust) een mensen-pleaser bent?
Ontdek het in enkele minuten met deze praktische en confronterende zelftest.
Een eerste stap naar meer rust, grenzen en zelfinzicht.

Zelftest Versie 1.0 2025
PDF – 182,0 KB 3 downloads