Hoofdstuk 2: Het verschil tussen gezond geven en ongezond pleasen
2.1 De Grote Verwarring: "Is pleasen niet gewoon altruïsme?"
Veel mensen-pleasers zien zichzelf als extreem zorgzame mensen. Maar er is een fundamenteel verschil tussen gezond geven en ongezond pleasen:
Gezond geven | Ongezond pleasen |
---|---|
Komt uit vrije keuze | Komt uit angst of dwang |
Voelt energiek (je krijgt ook iets terug) | Voelt uitputtend (eenrichtingsverkeer) |
Heeft grenzen ("Ik help, maar binnen mijn mogelijkheden") | Is grenzeloos ("Ik help, ook als het me kapotmaakt") |
Richt zich op wat de ander echt nodig heeft | Richt zich op wat de ander van jou verwacht |
Laat ruimte voor "nee" zeggen | Voelt alsof "nee" zeggen verboden is |
Voorbeeld:
- Gezond: Je brengt een zieke vriend soep omdat je dat graag doet, en zegt daarna: "Ik kom overmorgen weer, nu moet ik even voor mezelf zorgen."
- Pleasen: Je brengt soep terwijl je eigenlijk overwerkt bent, blijft uren praten omdat ze eenzaam is, en gaat daarna gestrest naar huis.
2.2 Waarom Pleasen Een Valse Zorgzaamheid Is
Ongezond pleasen lijkt op zorgzaamheid, maar heeft verborgen motieven:
- Het draait om jou, niet om de ander
Pleasers helpen vaak om:- Zichzelf nodig te voelen ("Zonder mij redden ze het niet").
- Schuldgevoel te vermijden ("Als ik niet help, ben ik slecht").
- Controle te houden ("Als ik alles doe, blijft de harmonie bewaard").
- Het ontneemt de ander hun eigen kracht
Door altijd maar te redden, ontneem je anderen de kans om:- Zelf oplossingen te bedenken.
- Verantwoordelijkheid te nemen.
- Dankbaarheid te voelen (want jouw hulp wordt vanzelfsprekend).
Ironie: Echte zorg houdt rekening met jezelf én de ander. Pleasen negeert beide.
2.3 De Rode Vlaggen van Ongezond Pleasen
Hoe herken je of jouw ‘behulpzaamheid’ eigenlijk pleasen is?
✅ Je voelt wrok na het helpen ("Waarom bedankt niemand me?")
✅ Je geeft hulp die niemand vroeg (uit angst dat ze anders boos worden)
✅ Je vermijdt conflicten ten koste van jezelf (liever slikken dan voor je mening uitkomen)
✅ Je voelt je schuldig als je tijd voor jezelf neemt
✅ Je verbergt je echte behoeften ("Ach, het maakt mij niet uit" – terwijl dat wel zo is)
Test:
"Als ik stop met helpen, ben ik dan bang dat mensen me niet meer mogen?"
Zo ja, dan is het pleasen.
2.4 Gezond Geven: Hoe Dan Wel?
Gezonde zorgzaamheid heeft deze kenmerken:
- Het is wederkerig
- Relaties voelen als een balans van geven en nemen (ook al is het niet altijd 50/50).
- Voorbeeld: Je luistert naar een vriendin in nood, maar durft ook zelf steun te vragen.
- Het komt uit compassie, niet uit angst
- Je handelt omdat je wilt helpen, niet omdat je moet.
- Voorbeeld: Je doneert aan een goed doel zonder je schuldig te voelen over andere keuzes.
- Het respecteert grenzen
- Je kunt nee zeggen zonder jezelf te verloochenen.
- Voorbeeld: "Ik vind het fijn om je te helpen, maar vandaag heb ik even geen ruimte."
- Het is oprecht, niet manipulatief
- Geen verborgen agenda ("Als ik dit doe, zullen ze me eindelijk waarderen").
2.5 Waarom Pleasen Uiteindelijk Faalt
Mensen-pleasers hopen vaak:
"Als ik maar genoeg geef, zal ik eindelijk onvoorwaardelijke liefde krijgen."
Maar het tegendeel gebeurt:
- Mensen voelen zich niet gezien (je toont je echte ik niet).
- Relaties worden onecht (ze houden van je masker, niet van jou).
- Je raakt opgebrand (je tank is leeg omdat je nooit bijvult).
De paradox: Om echt geliefd te worden, moet je stoppen met pleasen.
2.6 Oefening: Van Pleasen naar Gezond Geven
- Check je motivatie
Vraag je voor je iets doet: "Doe ik dit uit liefde of uit angst?" - Oefen met kleine ‘nee’s
Begin met low-stakes situaties:- "Ik kan niet meekomen vanavond, maar heel leuk dat je vroeg!"
- "Ik vind het fijn om te helpen, maar nu even niet."
- Let op de reacties
- Gezonde mensen respecteren je grenzen.
- Mensen die boos worden op je ‘nee’, profiteerden waarschijnlijk van je pleasen.
- Vier je authenticiteit
Elke keer dat je kiest voor jezelf, groei je in echte verbinding.
Slotgedachte
Gezonde liefde vraagt moed – de moed om soms teleur te stellen.
Het verschil tussen geven en pleasen is niet hoeveel je doet, maar waarom je het doet. Echte zorgzaamheid voedt zowel jou als de ander. Pleasen is een lege huls – het lijkt op liefde, maar het is angst in vermomming.
“Mythe” en “Waarheid”
❌ Mythe 1: “Als je geeft, ben je een goed mens.”
✅ De waarheid: Geven uit angst, schuld of zelfverloochening is geen deugd – het is een overlevingsstrategie. Echte zorg houdt ook rekening met jezelf.
❌ Mythe 2: “Pleasen is liefdevol.”
✅ De waarheid: Pleasen is geen liefde, maar angst in vermomming. Het draait niet om verbinding, maar om goedkeuring krijgen en conflict vermijden.
❌ Mythe 3: “Als ik niet help, ben ik egoïstisch.”
✅ De waarheid: Egoïsme is nemen zonder geven. Zelfzorg is geven aan jezelf, zodat je oprecht kunt kiezen wanneer je iets voor een ander doet.
❌ Mythe 4: “De ander heeft me nodig, dus ik móét helpen.”
✅ De waarheid: Door altijd te helpen ontneem je de ander zijn kracht en verantwoordelijkheid. Soms is niet helpen de grootste vorm van respect.
❌ Mythe 5: “Als ik alles geef, komt de waardering vanzelf.”
✅ De waarheid: Pleasen schept geen dankbaarheid, maar gewoonte. Wat je structureel geeft zonder grens, wordt vaak vanzelfsprekend – en onzichtbaar.
❌ Mythe 6: “Als ik stop met geven, val ik door de mand.”
✅ De waarheid: Juist wanneer je stopt met pleasen, komt je échte zelf tevoorschijn. Niet iedereen zal dat waarderen – maar de juiste mensen wel.
Journalingvragen bij Hoofdstuk 2: Het verschil tussen gezond geven en ongezond pleasen
-
Wanneer voelde jij je voor het laatst uitgeput na iets voor een ander te hebben gedaan?
Beschrijf de situatie. Was je motivatie liefde of angst? -
Wat is het verschil voor jou tussen ‘geven uit keuze’ en ‘geven uit plicht’?
Kun je voorbeelden noemen van beide? -
Welke gedachte herken jij het meest in jezelf?
“Ik help omdat ik wil” vs. “Ik help omdat ik moet.”Wat gebeurt er in je lijf als je daartussen kiest? -
Voel je je schuldig als je ‘nee’ zegt?
Wanneer gebeurde dat voor het laatst en wat was het gevolg? -
Welke mensen in je leven respecteren jouw grenzen – en wie niet?
Wat zegt dat over de aard van die relaties? -
Wat gebeurt er met je als je een compliment krijgt voor je ‘behulpzaamheid’?
Voel je je gezien – of juist niet? -
Doe jij soms dingen voor anderen in de hoop op waardering of liefde?
Hoe voel je je als die waardering uitblijft? -
Wat zou je niet meer doen als je niet bang was voor afwijzing?
Maak een eerlijke lijst van ‘pleaser-acties’ die je zou laten vallen. -
Welke behoefte van jou wordt genegeerd als je te veel geeft?
Wat komt structureel op de laatste plaats in jouw leven? -
Wat betekent ‘gezond geven’ voor jou, in jouw leven en context?Hoe zou je willen dat jouw zorgzaamheid eruitziet zonder jezelf te verliezen?
Reactie plaatsen
Reacties